وبلاگ هنرآرت
» نوشتن شرح حال
هر جامعه ی انسانی تشکیل شده است از نهادهایی کوچکتر همچون شهر ، محله ، خانواده و غیره . کوچکترین نهاد اجتماعی که ساختار کلی جامعه ی بشری را تشکیل می دهد ، فرد است . هر فرد انسانی می تواند در ساخته شدن و اعتلای فرهنگ اجتماعی کشور خویش بکوشد . اساسا فرهنگ هر جامعه ، از اعمال و رفتار و گفتار افراد آن جامعه ی انسانی در طول زمان شکل میگیرد . جوامعی که به حدی از قدرت فرهنگی می رسند که میتوانند بر فرهنگهای دیگر نیز موثر واقع شوند ، جوامعی هستند که افرادشان ، تعهد بیشتری نسبت به جامعه ی خویش دارند .
هر انسان در هر شرایط زیستی محیطی و فرهنگی ، در طول زندگی خویش دست آوردها و تجربیات گوناگون و متنوعی دارد که با مرگ او ، آن دست آوردها همه از بین خواهند رفت . سالانه هزارها فرد بشری در جوامع مختلف از بین رفته و تجربیات خویش را به خاک می سپارند .
کشور عزیز ما ، ایران ، دارای فرهنگی غنی و پربار است که به دستیاری اقوام و نژادهای متنوع و سالهای سال همزیستی مسالمت آمیز ، ساخته شده و پروار شده است . اما یکی از نقاط ضعفی که ما در زمینه ی علوم انسانی داریم این است که افراد اجتماع ما ، عادت به نوشتن شرح حال خود ندارند و همین امر باعث می شود که پس از اینکه از این جهان خاکی بال و پر کشیدند به جهانی دیگر ، تمام تجربیات و دانسته های آنان به زیر خاک مدفون خواهد شد . به باور ما اگر این زمینه در ما تقویت شود ، می تواند نقشی بسیار مهم در پیشبرد و اعتلای فرهنگ غنی ما بر عهده داشته باشد . بسیاری از ما تعریف هایی از نیاکان خویش شنیده ایم که شرح برهه ای از تاریخ ایران بوده است ولیکن اکنون اکثر آنها فراموش شده و حتا اگر فراموش نشده باشد کودکان ما علاقه ی زیادی به دانستن آنها ندارند . به نظر می رسد یکی از موانعی که بر سر راه ما در راه نوشتن شرح حالمان قرار دارد این است که با خود می گوییم مگر من چه تجربیاتی دارم که بخواهم مکتوبش کنم؟! یا من که دانشی ندارم که بخواهم بنویسمش . حال آنکه شرح حال هر انسان ، از جهت علوم انسانی بسیار پراهمیت و گرانقدر است . فرض کنید که یک قحطی را از دید یک فرد ثروتمند و یک فرد فقیر و یک فرد بی سواد و یک فرد تحصیل کرده بخوانیم . قحطی به عنوان یک واقه ی تاریخی در دورانی معین ، در هر چهار روایت واحد است و اتفاقی جداگانه نیست ولیکن به کمال تعجب مشاهده خواهیم کرد که هر چهار روایت که نسبت به یک واقعه ی مشخص و واحد نوشته شده اند ، کاملا متفاوت هستند و این تفاوتها به خاطر تفاوت در دیدگاه ها میباشد .
مطلب مرتبط
چگونه رشد مو را افزایش دهیم؟اگر ما هر شب وقایع روز خود را به صورت کلی مکتوب کرده و کودکانمان را هم به این عمل مفید و فعل فرهنگی عادت دهیم ، بعد از مدتی شاهد خواهیم بود که منابع انسانی فرهنگی ما ، بسیار غنی تر از پیش خواهد شد و کارشناسان علوم انسانی در بخشهای مختلف و گرایش های گوناگون علوم انسانی می توانند از منابع مذکور بهترین استفاده های علمی را بکنند . در شرایطی که ما قصد کرده ایم علوم بومی را تولید کنیم ، بنا نهادن علوم انسانی بر پایه ی منابع غنی و پربار ، بسیار بسیار مهم و ضروریست . یکی از منابع مذکور ، همین شرح حالهایی است که افراد در شرایط مختلف و از دیدگاه های گوناگون مکتوب کرده اند . اگر منتظر باشیم تا قشر خاصی از اجتماع این متون را بنویسند نه تنها کار انجام نخواهد شد بلکه اگر انجام هم بشود ارزش چندانی نخواهد داشت . فرض کنیم که محققین علوم انسانی بخواهند نقش یک خبر شایعه ی جنگی را در سلامت و بهداشت روانی افراد جامعه بررسی کنند . در این صورت تنها وقتی تحقیق مذکور موثر و جامع خواهد بود که از دیدگاه های افراد مختلف در شرایط مختلف تفحص شود و نه تنها از دیدگاه قشری خاص . در اینجاست که اهمیت نوشتن شرح حال روزانه ی افراد مشخص خواهد شد .
از دید بسیاری از افراد ، شرح حال افراد گوناگون تنها به عنوان منبعی برای پر کردن اوقات فراغت هستند ولی به باور ما ، این متون از ارزشمندترین سرمایه های فرهنگی و علمی کشور می باشد . به گونه ای که باور ما بر این است که افراد با نوشتن شرح حال روزانه ی خویش نه تنها وقت خود را با کاری مفید پر می کنند و یادگاری زیبا از خود به جای میگذارند بلکه خدمت بزرگی نیز به فرهنگ کشور خویش و به علوم انسانی جامعه ی خویش نیز انجام می دهند .
از این جهت ، دوستان و مهربان یاران عزیز را ترغیب می کنیم که برای نوشتن شرح حال روزانه ی خود کوشا باشند از جهت اینکه ما کارها را عادتا عقب می اندازیم ، در روزهای کنونی که روزهای اول سال است ، بهترین وقت است برای شروع این عمل علمی و فرهنگی . شروع کاری که میتواند کمک شایانی به رشد علوم انسانی در کشور عزیزمان در سالها و دهه های بعد باشد . پس دوستان عزیز در هر شرایطی که هستند و با هر فرهنگ و سطح اجتماعی ، یک سررسید بردارند و از نوروز امسال شروع به نوشتن کرده و هر شب روز خود را ولو در چند خط توضیح دهند . مکان زندگی خود را هم در اول دفتر مشخص بفرمایند ، باور کنید که این نوشتارها ، روزی برگی خواهند بود از انبوه دفترهای علمی فرهنگی کشور عزیزمان ایران .
با سپاس
محسن نامدارزاده
م.ن.صفا
